Hoe kan ik erfbelasting voorkomen in België?

Bij een geregistreerde schenking wordt de schenking officieel vastgelegd en betaald de schenker schenkbelasting. Handgiften en bankgiften zijn manieren om geld of goederen te schenken zonder dat er onmiddellijk schenkbelasting verschuldigd is. Bij deze techniek schenkt de ouder de blote eigendom van een goed aan de kinderen, terwijl de ouder het vruchtgebruik behoudt. Levensverzekeringen kunnen strategisch worden gebruikt om erfbelasting te verminderen. Een goed opgesteld testament kan helpen om de erfbelasting te optimaliseren. Door bezittingen onder te brengen in een familiale vennootschap, kan men gebruik maken van fiscale voordelen bij overdracht. In Vlaanderen is de gezinswoning volledig vrijgesteld van erfbelasting voor de langstlevende partner. Het is essentieel om professioneel advies in te winnen bij een notaris of een fiscale expert.

voor kinderen van de overledene jonger dan 21 jaar voor kinderen van de overledene jonger dan 21 jaar voor in het buitenlandse betaalde erfbelasting voor in het buitenlandse betaalde erfbelasting voor opeenvolgende overdrachten binnen het jaar voor opeenvolgende overdrachten binnen het jaar voor een erfopvolger met een handicap voor een erfopvolger met een handicap op de gezinswoning voor de langstlevende partner op de gezinswoning voor de langstlevende partner voor kinderen jonger dan 21 jaar die beide ouders verloren hebben voor kinderen jonger dan 21 jaar die beide ouders verloren hebben voor maatschappelijke rechten in vennootschappen, opgericht voor realisatie en/of financiering van investeringsprogramma's van serviceflats voor maatschappelijke rechten in vennootschappen, opgericht voor realisatie en/of financiering van investeringsprogramma's van serviceflats voor de wettelijke terugkeer van schenkingen voor de wettelijke terugkeer van schenkingen voor natuurgoederen voor natuurgoederen

Erfbelasting kan worden beperkt door een handgift of bankgift. Bij een handgift wordt een geldbedrag, meubels, kunstwerk … gewoon doorgegeven. Verdere verplichtingen zoals een registratie zijn er niet. Om later discussies te vermijden, is het wel een goed idee om een document met details over de overdracht op te stellen. Bij een bankgift wordt een bedrag overgeschreven op de rekening van de begunstigde. In beide gevallen geldt in Vlaanderen en Wallonië de regel van 5 jaar en in Brussel die van 3 jaar: er is geen erfbelasting verschuldigd als de schenker na de gift nog minstens 5 jaar of 3 jaar in leven blijft. Deze termijn wordt ook de verdachte periode genoemd. Vanaf 1 januari 2026 wordt de verdachte periode in Brussel opgetrokken tot vijf jaar. Het is perfect mogelijk om een schenking te laten registreren. Dit kan via het Kantoor Rechtszekerheid, digitaal of bij de notaris. Zo vermijd je successierechten wanneer de schenker binnen de verdachte periode overlijdt. Je betaalt wel schenkingsrechten voor zowel roerende als onroerende goederen. Het bedrag hiervoor hangt af van gewest tot gewest, want dit is een regionale materie. Ouders kunnen hun kinderen een onroerend goed schenken, waarbij ze zelf het vruchtgebruik behouden. Dan hebben ze een levenslang recht om er te wonen of om de huuropbrengsten op te strijken. Naar analogie hiermee kan dit ook voor roerende goederen zoals een geldsom. De schenkers hebben dan een levenslang recht op de intresten/dividenden uit dit kapitaal. Op die manier kunnen ouders het voordeel van het goed behouden, maar hoeft er op het moment van hun overlijden geen erfbelasting meer betaald te worden. Een ander middel om erfbelasting te beperken, is een successie- of erfbelastingverzekering. De kinderen nemen dan een overlijdensverzekering met de schenker als verzekerde. Als de schenker binnen de verdachte periode overlijdt, krijgen de kinderen het verzekerde bedrag van de geschatte belasting en blijft de impact voor hen beperkt. Als je trouwt en een huwelijkscontract opstelt, gebruik je misschien niet alle opties voor erfenisplanning. Veel mensen hebben een clausule 'langst-leeft-al-heeft'. Hierbij erft de partner het hele vermogen bij overlijden. Dit is fiscaal niet erg voordelig. Een betere optie kan een keuzebeding zijn. Met deze regeling heeft de langstlevende meer flexibiliteit. Hij kan bijvoorbeeld bepaalde eigendommen in vruchtgebruik krijgen. Ook kan hij ervoor kiezen om het volledige eigendom of een deel ervan op te eisen.

Het is dus interessant als de langstlevende partner een zo groot mogelijk deel van de woning erft. Stap 1: je huwelijkscontract aanpassen Als je getrouwd bent onder het wettelijk stelsel en jullie gezinswoning valt in de huwgemeenschap, dan is het interessant om een ‘keuzebeding’ in jullie huwelijkscontract op te nemen dat ervoor zorgt dat de langstlevende partner mag kiezen wat hij/zij naar zich toe wil trekken na een overlijden. Zo kan de langstlevende partner beslissen de volle eigendom van het huis te erven en daarop geen erfbelasting te betalen. Stap 2: een testament opstellen Dit kan je verminderen door in je testament een ‘restlegaat’ toe te voegen. Dit wil zeggen dat je in je testament twee begunstigden aanstelt. De eerste begunstigde, namelijk de langstlevende partner, erft in eerste instantie de woning. Na overlijden van de eerste begunstigde, gaat de woning over naar de tweede begunstigde. Zoals je in dit artikel kan lezen, kan je door het gebruik van deze techniek zorgen dat jouw kinderen een stuk minder erfbelasting moeten betalen als ze uiteindelijk de gezinswoning erven.

Je kan die successierechten echter op verschillende manieren beperken of zelfs vermijden. Tip 1: erfbelasting vermijden door een handgift of bankgift Bij een handgift wordt een geldbedrag, meubels, kunstwerk, … gewoon doorgegeven. In beide gevallen (handgift en bankgift) geldt de regel van 3 jaar (in Vlaanderen en Brussel) of 5 jaar (in Wallonië): er is geen erfbelasting verschuldigd als de schenker na de gift nog minstens 3 of 5 jaar in leven blijft. Tip 2: schenking registreren om erfbelasting te vermijden Het is perfect mogelijk om een schenking te laten registreren bij de notaris. Zo vermijd je erfbelasting te moeten betalen in geval van overlijden van de schenker binnen 3 of 5 jaar, maar dan moeten er wel schenkingsrechten betaald worden. Tip 3: schenking met vruchtgebruik of levenslang recht om erfbelasting te omzeilen Ouders kunnen hun kinderen een onroerend goed schenken, waarbij ze zelf het vruchtgebruik behouden. Dan hebben ze een levenslang recht om er te wonen of om de huuropbrengsten op te strijken. Op die manier kunnen ouders het voordeel van het goed (de woning, een geldsom, …) behouden, maar hoeft er op het moment van hun overlijden (en het goed dus overgedragen wordt) geen erfbelasting meer betaald te worden. Tip 4: de impact van erfbelasting afdekken via een levensverzekering Een ander middel om erfbelasting te vermijden, is een schenkingsverzekering of successieverzekering. De kinderen sluiten die af op jouw hoofd: als je binnen drie (of vijf) jaar na de schenking overlijdt, dan wordt een kapitaal betaald dat overeenstemt met de erfbelasting. Tip 5: sluit een huwelijkscontract af om erfbelasting te vermijden Een interessantere clausule zou voor je het keuzebeding kunnen zijn. Dankzij deze formule bezit de langstlevende veel meer mogelijkheden. Hij kan bijvoorbeeld eigendommen in vruchtgebruik geven.