Wat is de betekenis van artikel 54 van de Faillissementswet?

geen

Artikel 54 Fw beoogt dit risico te beperken. Daartoe is bepaald dat de curator een verrekening met een overgenomen schuld of vordering ongedaan kan maken als hij erin slaagt te bewijzen dat bij de overneming van de schuld of vordering niet te goeder trouw is gehandeld. De Hoge Raad heeft overwogen dat de schuldeiser bij de overneming van de schuld of vordering niet te goeder trouw is als hij wist dat zijn schuldenaar in een zodanige toestand verkeerde dat zijn faillissement te verwachten was. Het nieuwe derde lid ziet specifiek op de situatie dat er voorafgaand aan het faillissement nog een traject heeft plaatsgevonden waarin een poging is gedaan om een akkoord tot stand te brengen. De aanpassing is bedoeld om de schuldenaar in staat te stellen tijdens dat traject gebruik te blijven maken van een rekening-courant faciliteit. De bank hoeft in geval van een roodstand niet te vrezen dat op de verrekening van binnenlopende betalingen wordt teruggekomen indien de akkoordpoging mislukt en een faillissement volgt.

Art. 54 Fw handelt over verrekening in het zicht van en tijdens faillissement. Het eerste lid bepaalt dat degene die voor de faillietverklaring een schuld aan of een vordering op de toekomstig failliet van een derde heeft overgenomen, niet bevoegd is tot verrekening, indien hij bij de overneming niet te goeder trouw heeft gehandeld. Art. 54 Fw heeft de strekking misbruik van de verrekeningsbevoegdheid tegen te gaan. Deze strekking om misbruik tegen te gaan brengt volgens de Hoge Raad met zich, dat de bepaling van overeenkomstige toepassing is op het geval dat een pand- of hypotheekhouder in het zicht van of tijdens het faillissement van de schuldenaar een vordering van een derde overneemt om deze onder de paraplu van zijn zekerheid te brengen. Van een niet te goeder trouw handelen, is sprake indien de overnemer ten tijde van de overneming van de vordering of de schuld weet of behoort te weten dat de latere gefailleerde in een zodanige toestand verkeert dat zijn faillissement te verwachten is. Het tweede lid wordt bepaald dat na de faillietverklaring overgenomen vorderingen of schulden niet kunnen worden verrekend. Voorts kan uit de jurisprudentie van de Hoge Raad worden afgeleid dat de Hoge Raad bereid is het begrip “overneming van vorderingen en schulden” ruim uit te leggen, waarmee hij rekening houdt met de voormelde strekking van art. 54 Fw. Zo is gebleken dat van een schuldoverneming in eigenlijke zin geen sprake behoeft te zijn. Ook rechtsfiguren die daarmee op een lijn gesteld kunnen worden, zoals de creditering van een rekening-courant ter zake van een girale betaling, kunnen door de bepaling worden bestreken. Gelet op de strekking van art. 54 Fw kan ook aan het begrip “overneming van vorderingen” een ruime uitleg worden toegekend. Het begrip is niet beperkt tot de overdracht van vorderingen, ook andere wijzen van rechtsverkrijging, zoals subrogatie en de verkrijging van een regresvordering, kunnen onder omstandigheden als een overneming van een vordering in de zin van art. 54 Fw worden aangemerkt.

Niettemin is degene die een schuld aan de gefailleerde of een vordering op de gefailleerde vóór de faillietverklaring van een derde heeft overgenomen, niet bevoegd tot verrekening, indien hij bij de overneming niet te goeder trouw heeft gehandeld. Degene die een verrekening verricht, is te goeder trouw als bedoeld in het eerste lid als deze verrekening: geschiedt nadat de schuldenaar ter griffie van de rechtbank een verklaring heeft gedeponeerd als bedoeld in artikel 370, derde lid, of er overeenkomstig artikel 371 door de rechtbank een herstructureringsdeskundige is aangewezen, en wordt verricht in het kader van de financiering van de voortzetting van de door de schuldenaar gedreven onderneming en niet strekt tot inperking van die financiering. Na de faillietverklaring overgenomen vorderingen of schulden kunnen niet worden verrekend.